چوارقاپی

درحال ویرایش...

نوشته :مهرداد میخبر

( هرگونه نقل،کپی و اقتباس کلی یاجزئی از این داستان بدون اجازه نویسنده ممنوع میباشد)

       ۱

آنگاه که فارغ از هر اندیشه مچاله کننده ای، بسیط و سبکبال میدویدندگوئی پروازبرفرازابرهاراتجربه میکردند .تدریجاهراندازه که بتصاعدسرعت میگرفتند انگاری فاصله شان بازمین زیرپاها کمتروکمترمیشدآنچنانکه گاهادرکمال حیرت باور میکردندکف پاهایشان  تنها تماسی کوچک بازمین پیدامیکندووهمان تماس جزئی آنچنان انرژی بخش است که مانند یک فنر قوی به آسمان پرتابشان میکند وحس پرنده بودن به آندومیبخشد.چست وچالاک ، فرز و شادمان،میدویدندومیدویدندو بی آنکه نفس کم بیاورندخودرا تا زیر دیوار ضخیم( چوارقاپی )میرساندندودرآنجاخندان ولی خسته خودراروی خاکها ولو میکردند.درقانون بازی، مجازات بازنده رقابت این بود: هرکسی که زودتر برسد بایدبه فرمان برنده، بی چون و چراگردن بنهدو آن دیگری را قلمدوش سه دور پیرامون دیوارهای سترگ ساختمان وسیع  وباستانی چهارقاپی بگرداند.اکثراوقات شیطنتهای بچگانه که شاید مشقی برای بدجنسیهای بزرگسالانه باشد گل میکرد.بی آنکه اجازه دهندبازنده ی بینوا نفسی تازه کند سوار دوشش میشدندوبیرحمانه اسب مرادرا هی میزدند ومجبورش میکردند درهمان حال زاربه مجازات مقرر تن دهد...حشمت بودو مجید.

حالا حشمت برنده شده بود ، به تلافی قبل که مجیدنیز درحقش جفائی اینچنین رواداشته بود به وی رحم نکرد ،سریع سوارش شد و نچ نچ کنان مجبورش کرد بلند شده و بدود.مجید قُدبودوخیلی زورش میآمد سواری بدهد.اواستخواندارتر، زورمندتر ودرنتیجه چالاک تراز حشمت بود.اکثرمواقع برنده میشداماگاهی اوقات که میباخت  خیلی سخت و چموشانه تن میداد به مجازات و تاوان دادن و بهمین سبب هم بود که اکنون حشمت بدون هیچگونه اغماض یا گذشتی،ظالمانه داشت حق دفعات مکرری را که سواری داده بوداز مجید میگرفت.

آری...اینگونه اوقات فراغتشان میگذشت .اکثرمواقع فقط دونفری و بدون حضور سایر بچه محل ها و همسالان ،حول وحوش چوارقاپی و (حاجی قلعه سی )و باغهای اطرافش پرسه میزدند و گهگاه دست درازیهای مختصرو کودکانه ای داشتندبه خوشه های نورس پسته  و انگور عسگری یازردآلوها و شفتالوهای کال .اکثراهم میرفتند باغ ( کلی کاظم)ودلی از عزا در میآوردندچون پیربود و حواس پرت،البته بحد کفایت میچیدند،که بخورند و بقول مجید (نوسشان نچکد ) یااگربشودبزبانی ساده گفت : بادیدن میوه هابر شاخساردرختان حسرت نخورند و آب از لب و لوچه ها شان سرازیرنشودو بابتش دین و گناهی بگردن صاحب باغ نیفتد.نتیجه چنین توجیهی این باوربودکه آندوباچیدن و خوردن میوه ها درحقیقت دارندصاحب باغ را ازمحنت جزای گناهی سنگین میرهانند! توجیهی معصومانه برای گناهواره ای کودکانه که در نهایت محافظه کاری صورت میگرفت،محافظه کارانه و معصومانه ،بدین سبب که هرگز هیچکدامشان حتی دانه ای از آن میوه هارا در جیب ننهاد و به خارج ار باغ نبرد. مجید همیشه میگفت :

- باوه ام میگه هرچی تو باغ بخوری حلاله  ودزدی نیس ولی اگه ببری خانه دشمن خدائی.

(کلی عزیرمراد) ،پدرمجیدباغبانی بود چیره دست باغریزه طبیعت گرایانه ای خداداده و قوی. اوایمانی بغایت سترگ داشت.مردم میگفتندوراست هم میگفتند،که قدومش برکت داردو در میان هرباغی که برودوکارکند بزودی شاخه درختان از سنگینی محصول بزمین میرسد.بدلیل همین خصلت شهودی عزیزمراد باغداران بیشترین حقوق را به و ی میدادند و در اکثر مواردمحض جانماندن ازرقابت بابقیه باغدارها در محصول شریکش میکردند تا بتوانندقبل ازسایرین به خدمت خود جذبش کرده وبرکات وجودش را در راستای تبدیل ایمان فطری وپاکی نهادبه برکت وثروت دراختیار بگیرند.آنزمان کلی عزیزمراددر محله نصرآباد توی باغ حاتم که یکی از باغهای وسیع و معروف قصرشیرین بود کار میکرد.

واما پدرحشمت یعنی(داش تراب) ،اوازپهلوانان و زورخانه رو های لوطی مسلک ،خوشنام وبی مال ومکنت شهربود.عاقله مردی محجوب که معمولا توی معادن و کوره های گچ حاشیه شهر روی کامیونهای سنگین شوفری میکرد.

حشمت  و مجیدیار گرمابه و گلستان هم بودند.احساسی رقیق و  نرم وعطوفتی درونی که سرشار از گذشت بود آنهاراهمچون ریسمانی سخت بهم متصل میساخت .هرگز با هم دعوا نمیکردند،در حق یکدیگر سخاوتمندبودند،در حدی که حتی برخی اشیاء واموالیرا که دوستشان میداشتند و جزو داشته های ارزشمندشان میدانستندشان،در صورت تمایل طرف مقابل مشتاقانه به وی میبخشیدندوکمترین خمی به ابروهاشان نمیآمد .آندویکدیگرراخالصانه وبسیاردوست میداشتند.

هردویشان کلاس اول راهنمائی بودندوتوی( مدرسه کورش کبیر)واقع در کوچه( امیدوار)درس میخواندند.درسشان عالی نه، ولی بدک هم نبود .شاگردانی معمولی بانمرات امتحانی که اغلب بین چهارده و شانزده درنوسان بود وخیلی اگر غیرت بخرج میدادند وزورمیزدند به هفده هم میرسید. نمراتی نه چشمگیر وافتخارآمیزاما آبرومندانه ورضایتبخش .هرآنچه که می آموختند آموزه های سر کلاس بود واز لابلای کلام معلم دریافت میشد.عادت مطالعه و لای کتاب باز کردن توی خانه را هم ابدانداشتند.آن دواز جمله محصلهائی بودند که بمحض رسیدن به خانه کتاب دفترهایشان را کنار دیوار میگذارندو تا روز بعد و سر کلاس درس بسراغشان نمیرونداماحافظه ای خدادادی دارند که کمکشان میکند درس را در حدگرفتن نمره ای مقبول فرابگیرند.البته همین برایشان کافی بود زیرا دغدغه آنها نمره ممتازگرفتن ویاتلاش برای سربودن از بقیه محصلها نبود.اگرسعی وافروجدی در تجدیدو مردود نشدن داشتند واگر برغم تنبل بودن در مرور دروس توی منزل، سرکلاس بصورتی جدی به تعلیمات وآموزه های معلم گوش و دل میسپردند به این سبب بودکه عاشق والدینشان بودند وبخاطرزحماتی که در تامین مخارج و تامین وسائل رفاهشان میکشیدند احساس سرسپردگی و دلسوزی میکردند.حشمت جمله ای را که درکلاس چهارم ابتدائی از معلمی فرهیخته  شنیده بود همیشه بخاطر داشت و به میل خود -چون حس کرده بود آموزه ارزشمندیست- آویزه گوش نموده بود.آن جمله همواره درفضای ادراک او تکرارمیشد:

(بچه ها ، پدر و مادرهای شماهمه سرمایه خودراکه عمرشان است درطبق اخلاص میگذارند که شما آدم شوید و راه درست را بروید.حالا...آیاشمامیدانیدکه چگونه باید مزدشان را بدهید؟با درس خواندن ،تلاش کردن ودرستکاربودن.این بزرگترین و باازرشترین لطف است درحق آنها)

آنها بچه هایی بودند کاملا معمولی ،تاحدودی سربزیر وگهگاه موذی و فرصت طلب!از امکاناتی که بچه پولدارهای همکلاسی و هم محلی شان داشتند بی بهره و در زمینه استفاده از آن امکانات بابهره گیری  از مهارتهاشان خبره.بعنوان مثال، حشمت در زمینه ساخت بادبادکهای کاغذی که (بادبان) مینامیدندش زبانزدبچه های محله خودشان و محلات اطراف بودند.حتی بچه های  (قلعه جوانمیری) و(جاده قیری)،همبازیهای فوتبالشان هم از صاحب سبک بودن او درزمینه ساخت بادبانهای بلندپرواز  خبرداشتند.او میدانست چسبهای مرغوب کاغذی چه نوع هستند واز کجا میشودتهیه شان کردو یااینکه قابل انعطاف ترین (قامیش)را از کدام نیزار میبایست بریدو در ساختار بادبادک چگونه و با چه مدل ازمهندسی باید بکار شان برد.براساس تجربه یادگرفته بودکه دم بادبادک یاهمان بادبان  را چه شکلی و چند حلقه ای باید بسازد که در آسمان بهتر جولان کند و بالاترازهمه بادبانها ی رقیب بپرد.

حشمت اینها را چطور یاد گرفته بود؟خودش هم دقیق و به تفصیل نمیدانست . فقط میدانست که  آن مهارت جادوئی و یگانه،حاصل دقت و تمرکز ش بود در تشخیص تجربی خواص انحناهاوهمچنین میزان وچگونگی وضعیت توزیع وزن اجزاءبصورتی مناسب وثمربخش در ساختار بادبان اولا برای غلبه بر جاذبه لجوج زمین وثانیا درجهت بهره گیری حداکثراز نیروی ملایم بادبرای آغازوانجام یک صعود موفق. شکل دهی وبازتولید محصولات ذهنی او یعنی آن انحناها ی حیاتی واجب،درقسمت پیشانی سازه ودر مقدارکشش نخ اتصال دهنده دوسر قامیش پیشانی انجام میشد.

ناگفته نماند...دلیل اصلی مهارت اودر ساخت بادبان، اشتیاقی بودکه برای دوچرخه سواری داشت!... کل کودکی و نوجوانیش را در حسرت داشتن  دوچرخه گذراند ولی بدلیل تنگدستی پدر  هرگز صاحبش نشد اما آنقدر جربزه داشت که زیاده از حد در آتش این شوق خود را نسوزاند.اومدام برای بچه هائی که دوچرخه داشتندباهزینه خودشان بادبادنهای بلند پرواز درست میکرد ودرعوض چندروزی،روزی هفت هشت دور دوچرخه -بدون اعتراض و غرولند-مهمانشان میشد.بهمین سبب یقین داشت دلیل تمرکز وذوق و اشتیاقی که مهارتش را در بادبان سازی موجب شده بود علاقه دیوانه وار به دوچرخه داشتن و دوچرخه سواری بود.

یکی دیگر از هنرهای حشمت بامجید مشترک بود.این مهارت ،خبره گی آندودرساختن ماشین سیمی بود.در این زمینه هردویشان استادانی صاحب سبک بودند.این نوع ماشینهارا با سیمهائی ضخیم، خشک و قابل انعطاف که از قرقره های خالی نخ میگذراندند درست میکردند .حاصل کار یک اسکلت ساده از اتومبیلی بود با چرخهای متحرک، و دسته ای که بواسطه آن از عقب مصنوعشان را هل میدادند و لذتش را میبردند.مدلهای مختلف اتوموبیل ، کامیون ووانت بارالگوی آنهابرای ساخت این نوع اسباب بازی بود.قرقره های خالی را ازپیاده رو مقابل دکانهای خیاطی داخل تیمچه شهر ویاداخل آشغالدانی هایشان میجستند وسیمهارانیز از اطراف ساختمانهای در حال احداثی که کار بتون ریزی و آرماتور بندی داشتند تکه تکه جمع کرده و بهم وصل میکردند.قرقره ها ی خالی وبلاستفاده که درزبان محلی (بکره) مینامیدندشان معمولا جلوی مغازه ها پخش و پلا بودند.بعضی خیاطان تنبل ونامنظم پس از مصرف نخ، قرقره خالی را از همانطورکه پشت چرخ خیاطی نشسته بودند به بیرون مغازه پرتاب میکردندوعده ای دیگر که منظم و باحوصله بودند پس از جمع کردن بکره ها ی خالی، آنها را می آوردند و میریختند داخل حلب خالی ۱۷ کیلوئی روغنی که بعنوان سطل آشغال دم در دکان گذاشته بودند.گاهی اوقات که پدرومادرحشمت میخواستند سفارش دوخت لباسی رابدهند باآنها از شناختی که براثرتجربه وبرخوردمدام  با صنف خیاطان پیداکرده بود سخن میگفت وپیشنهاد میکردسفارششان را به آن خیاطی بسپارند که سطل آشغالش پراز بکره است !! او  دلیلش را برای طرح این پیشنهاداینگونه توضیح میداد:

-درقصردونوع خیاط وجوددارد.اول خیاطی که سطل آشغالش پراست از بکره واوخیاطیست منظم وپرکار وچون کارش دقیق و خوب است مردم سفارشات زیادی به او میدهند.دوم خیاطی که سطلش خالیست واودرهرصورت استادکار مناسبی نیست چون یا بکره هایش رااز فرط تنبلی و بی حوصلگی به بیرون پرتاب میکند ویااصلامشتری نداردو دوخت و دوزی انجام نمیدهد که بکره ای در سطلش باشد. بهرحال شواهد موجود نشان دهنده لیاقت اولی ونالایق بودن دومیست!

حشمت گاهی اوقات باخود می اندیشید که خیاطان بینوااگرجمع آوری بکره های خالی رااز سوی بچه ها تاب نمی آورندحق دارند .آخروقتی که بچه ها بکره ها را میبرند و سطلها و پیاده روها را خالی میکننددیگر معلوم نیست که هر استادکاری تاچه حد بواسطه لیاقت و مهارتی که داشته سرش شلوغ بوده و چندتا مشتری داشته.البته این فقط تلقی و برداشت او بود ازدلیل حرکت تهاجمی بعضی خیاطهاوشک داشت که گمانش درست باشد یانه.شایدهم خیاطهای مهاجم حق نداشتند وبعضیهاشان خیلی بخیل،بی اعصاب یا ناتو و بدجنس بودندکه بادیدن اووبچه های دیگر که قرقره های بدرد نخورشان را جمع کرده و توی جیبهای گل و گشادشان می انداختند باالفاظی رکیک  فحششان میدادند و حتی بعضی هایشان که عقده ای تر بودند تامسافتی تعقیبشان کرده ،ناسزاگویان وتهدیدکنان از همان قرقره های روی زمین برایشان پرتاب میکردند.

اماحشمت دلیل این نوع حرکات را باوجود فرضیات و نظریاتی که گاهی اوقات به ذهنش خطور میکردبطور قطعی هرگز نفهمید.

خوشبختانه او و مجید و اکثربچه های ماشین سیمی ساز پوستشان  بقدری کلفت بود که این برخوردها ی خشن وناروا را به دل نگیرند و باصطلاح رنجیده خاطر نشوندکه اگر محکم نبودند ودرآن کارزار کم میاوردند و یا باهر برخوردخشن و ناعادلانه ای پاپس میکشیدند نه ازمصنوعات و اسباب بازیهای سرگرم کننده و افتخارآمیزشان خبری بود و نه از عایداتی که گاها از فروش یا تعویضشان با چیز های دیگر نصیبشان میگشت.هر ماشین سیمی را علاقمندانشان تا پنج قران میخریدند. کم پولی نبود و خورا کیهای متنوعی میشد با این مبلغ خرید .با پنج قران میشد یک پفک و دو تا (یام یام )که یکنوع ویفرمحبوب بالایه ای ضخیم از شکلات کاکائوئی بودو یک دانه کارملا که آنهم نوعی ویفر بامغز کشدار و لذیذ بودخرید یا اینکه بجای هرکدام از این اقلام یکدانه بستنی کیم یخی یا قیفی را جایگزین کرد.در صورت معامله پایاپای ماشینهارا اغلب با تیله های بازی که (گولو)نام داشت یا نوارهای بیست سانتی  فیلم های سینمائی وگاها عکس فوتبالیستها و هنرپیشه هاتعویض میکردند .ماشین سیمیهای اوو مجید بدلیل سماجت و پوست کلفتیشان درتحمل برخوردخشن وتوهین آمیزخیاطان بدعنق تیمچه ،سنگین و پربکره بودواز نوع مرغوب بحساب میآمدند.بهمین دلیل بچه ها برای ساخته هایشان سرودست میشکستند. دلیل مرغوبیتشان این بودکه بکره زیادی در ساختارشان بکار میبردند و از مال بقیه بچه ها سنگینتر و درنتیجه محکمترو باارزشتر بود.نمونه نامرغوب، ماشین سیمی هائی بود که صادق -پسر(عمه صبریه) یکی از بچه محلهای دوکوچه بالاتر-درست میکرد.ماشینهای صادق ازفرط کمبود بکره بسیار ساده ، لاغر و سبک بودند. درنتیجه خیلی زود زهوارشان در میرفت و کج و کوله میشدند. انواع نامرغوب معمولا بیش از دو سه قران خریدوفروش نمیشدندو حتی گاهی اوقات اصلا مشتری نداشتند وروی دست صاحبشان باد میکردند.

یکی دیگراز کاسبیهای تابستانی این دورفیق شفیق فروش آب انجیر سرد بود که سود خوبی بهمراه  داشت ودم در خانه عرضه اش میکردند.یک فلاسک یاکلمن کوچک را از آب و انجیر خشک پرکرده و کمی شکربرای خوشمزه تر و شیرینتر شدنش به آن می افزودند و این مخلوط را یک شب تا صبح در محلی خنک نگه میداشتندتاحسابی جا بیفتد و انجیرهای داخل آن نرم وآبدارشود، بعدازآماده شدن، دوقالب یخ لیوانی میانداختند داخل فلاسک وبرای مشتریهایشان که غالبا بچه های محل و ندرتا رهگذران یا آدم بزرگهای محل بودندتوی لیوان میریختند و یک قاشق مربا خوری داخلش میگذاشتند .سود خوبی داشت ،گاهی حتی تا دو برابرمایه... واین خیلی هیجان انگیز بود! اکثرمواقع توی هوای گرم و سوزان قصر خودشان در حسرت خوردن یک لیوان از آب انجیری که درست کرده بودند له له میزدندولی دلشان نمی آمد از سودی که قراربود ببرند حتی ذره ای صرفنظر کنند.

      ۲  

آخرهای مسیر بود که مجید حشمت را از فرط خستگی روی خاکها انداخت و خودش هم روی زمین ولو شد:

- لعنت بشت...چه لش سنگینی داری تو لامصب!

حشمت شاکی وارانه غرید :

- بازی اشکنک داره دیه...کم آوردی..ها ؟

- خسته ام پسر خوب،کره بی وجدان میذاشتی یه نفسی تازه بکنم خو!

- نه ...ایجوری کیفش بیشتر بود.دفعه قبل یادته مث خر سوارم شدی نذاشتی یه دقیقه نفس تازه بکنم؟ نادرستی کردی مجید...یادته؟

- یادمه ...ببخشی...

وبعد لبخندی زد و شرمسار ادامه داد:

- آری نادرستی کردم...حقم بود.

دستش رابطرف اودراز کرد و گفت:

- حالا بی خیال،رفیقی این چیزارم داره دیه...

حشمت دستش را فشرد و بالحنی ملایم گفتم:

- او که شوخی بود...اینم شوخی.پس بلند شیم بریم خانه نزدیک ظهره.

همبشه براحتی رنجشهارااز دلشان خارج میکردندو نمیگذاشتند در عمق جانهاشان رسوب کند.ساده میدیدند و ساده می اندیشیدند و بهمین دلیل هم بود که راحت میگذشتند و فراموششان میشد آن چیزهائی را که شاید میتوانست کدورت ایجاد کند و کینه.

چارقاپی کوچک و کوچکتر میشد و ابن یکی از عادات حشمت بود که هنگام دور شدن از ساختمانها و یا اجسام حجیمتر از آن گهگاه نگاهی به پشت سر میانداخت و از کوچک و کو چکتر شدن آنها لذت میبرد ودر ذهن خردش می اندیشید به یک سوال بزرگ:

-این منم که دور میشوم و یا آن است که از من فاصله میگیرد؟ این آنست که کوچک میشوددر چشم من یا برعکس این منم که درمنظرآن کوچک و کمی بعد ناپدید  میشوم ؟بهرحال چیزی مثل چارقاپی ماناتر و قدیمیتر از من است و هزاران هزار آدم چون من را درطول سالیانی درازدیده و دیده ،بنابراین مهمتر و اصیلتر از من است پس این منم که میروم واومیماند..

شبه مالیخولیاهای ذهن او بسیار بودند وهمانگونه که سرش به آنها گرم بود و خلاهای ذهنش را پرمیکردند گهگاه هم معضلی میشدند برای آگاهیش و به ورطه ای از سئوالات بی جواب و دیوانه وار پرتابش میکردند که ساعتها مخیله رادرگیر یافتن جوابهای ناممکن وانجام استدلالات انتزاعی  و فاقد نتیجه منطقی وعقل پسند میکردند.آری ذهن او شبه مالیخولیاهای مختص بخودش راداشت که هرگز نمیتوانست حتی صمیمی ترین دوستش مجید رانیز در تجربه شان شریک کند چون توصیفشان دیوانه وار بنظرمیرسیدوخجالت آور.

به خیابان که رسیدند  غرشی سهمگین از دور دست برخاست و شیهه ای در آسمان شهر طنین انداخت و در پی آن وقوع دوانفجارپیاپی در نقطه ای نزدیک تکانشان داد.بی اختیار روی زمین نشستند و مات و مبهوت به یکدیگرخیره شدند.اولین بار بود که صدای انفجاری را از فاصله ای تااین حد نزدیک میشنیدند.

خیلی سریع خودشان را پیدا کردند .مجید ازجاپریدوفریاززد:

- بدوحشمت ...خوردطرفای سپاه...بدو.

بیدرنگ مجیددویدواو نیز در پی اش.تا ساختمان سپاه راهی نبود .کمتراز پنج دقیقه طول کشید تابه آنجابرسند.برادران سپاهی جلوی درب تجمع کرده بودند و چیزهائی میگفتند.باچندمتر فاصله،فالگوش ایستادند .جرات نکردند زیادنزدیک شوند ولی از همان فاصله چیزهائی را که باید میشنیدند شنیدند . دوتاتوپ عراقی به وسط محوطه خورده،آسفالت را شخم زده ولی خسارتی ببار نیاورده... همینها را که شنیدند بس بود برایشان.خیالشانراحت شد که کسی کشته نشده وبسمت خانه هاشان دویدند تا بقیه را هم باخبر کنند از چندوچون قضیه.

چندوقتی میشد که عراقیها شیطنتشان گرفته بود ودرگیریهائی درحول و حوش پاسگاههای مرزی ایجادمیکردند.اکثرشبها صدای تیراندازی خواب از چشمان مردم قصرشیرین میربود وبچه هائی مثل مجیدوحشمت باهیجان تا دمدمهای صبح گلوله ها را به تفکیک سلاحهائی که فکرمیکردند شلیکشان میکنندمیشمردند که روزبعدش بشوند خوراک برای مباحثه با همسالان .درتشخیص نوع سلاحها همگی بلااستثناء ناشی بودند بطوریکه تا مدتها آرپی جی۷ رایک نوع تفنگ تصور میکردند یااینکه فکر میکردند خمپاره را بادست پرتاب میکنند!تقصیری نداشتند .آنهانه تنها خود سلاحها بلکه حتی عکسشان را هم جائی ندیده بودند،فقط اززبان بزرگترها اسم ویا توصیفاتی از ظاهروطرزکارشان را میشنیدندوهرکدامشان تصاویری در ذهن میساختندو وواقعی میپنداشتندشان.جنگ و اسلحه و انفجار حقایقی جدید بودند که کم کم داشتند در فرهنگ مردم جاباز میکردند.

حادثه آن روز عصرنگرانی تازه ای را در بزرگترها ایجادکرده بود.تاکنون عراقیها بسمت محدوه شهر شلیکی انجام نداده بودند واین حمله در نوع خودش اولین محسوب میشد.گرچه هدف ،یک مقرنظامی بود ولی بمثابه  تابوئی بود که شکسته شده وخبراز وقایع ناگواری میداد.

   ۳

بابا در حالیکه پالوده طالبیش  را باقاشق روی تکه یخ داخل کاسه میریخت تا خنک شود، تکه نانی در دهان گذاشت و در حال جویدن خطاب به مامان گفت:

- اوضاع داره ناجورتر از قبل میشه( وجی)باید یه فکری بکنیم.

مامان که لحن بابا به نگرانیش افزوده بود پرسید:

- چه صلاح میدانی؟

- شماهاره ببرم بذارم (هنیدر) تااقل کم از توپ و خمپاره دور باشین...

- په خودت چه؟کارت چه؟

- مجبورم یااینجا تو خانه ی خودمان بمانم یا شبا بیام هنیدر پیش شماو صبحها برگردم قصر سرکارم.

- نه...همو که میگی بیای پیشمان بهتره .ما چجور طاقتمان میگیره آخه؟

- تا ببینیم چه میشه .سخته .هرچی در میارم باید بدم کرایه ماشین .

-  چاره چیزه؟مال برای جانه یا جان برای مال؟کمتر خرج مکنیم تا ببینیم خداچه مخواد.

خانه پدری مامان در روستای هنیدر از توابع سرپلذهاب قرار داشت .در آن خانه مادربزرگ،پدربزرگ وکوچکترین دائی حشمت یعنی (سردار)زندگی میکردند .بقیه خاله ها و دائی های او متاهل بودند و این یکی که ته تغاریشان محسوب میشد  وحدود بیست و دو سال داشت هنوز تاهل اختیار نکرده بود.

دوسه روز از حادثه حمله به مقرسپاه میگذشت و اتفاق ناگوار جدیدی رخ نداده بودگرچه در گیریهای پراکنده مرزی کماکان ادامه داشت.بنظر میرسید بابا قضیه لزوم رفتن به هنیدر را فراموش کرده  و یا حداقل این تصمیم اهمیت واولویتش راازدست داده .بچه هادر بحبوحه امتحانات خردادماه بودند وبه بسختی درس میخواندند.حشمت برخلاف طول سال تحصیلی که حتی نیم نگاهی به کتابهایش نمی انداخت اما درهنگامه امتحانات، جدی و سخت درس میخواند و عملاخود را توی خانه حبس میکردکه هوس ولنگاری بسرش نزند.میدانست که این آخرین آزمون برای محک زدن هوش و لیاقت اوست و بهیچوجه شوخی بردار نیست .گردش و تفریح و بادبان و ماشین سیمی و آب انجیر و دوچرخه سواری،همه و همه بطور کامل تعطیل میشدند و ذهن او فقط یک چیز را در بالاترین درجه اهمیت قرار میداد:قبولی یکضرب و بدون تجدید.

نخستین امتحان ،امتحان علوم بود که باموفقیت پشت سر گذاشت ومشغول شد به آماده کردن خود برای امتحان بعدی، یعنی زبان انگلیسی.

همانطور کتاب دردست خوابش برده بود که براثر صدای مهیب و دیوانه کننده ای از خواب پرید و بدنبال آن تا حدود دوساعت شهر زیر باران گلوله های توپ و خمپاره قرارداشت .این اولین گلوله باران قصرشیرین بود و روز بعد همه چیز تغییر کرد.اگر تاکنون بحث رفتن یانرفتن از شهر بحثی فرعی و حاشیه ای محسوب میشداما از آن روز به جدی ترین و حیاتی ترین تصمیم زندگی اهالی مبدل شد .ظهر هنگام بود وشهر میهمان سکوت و گرما.توی خانه  حشمت صدای کولرکه تق تق کنان میچرخید و باد خنک را توی صورتش میپاشیدسکوت را میشکست .خواهرخردسالش بتول خوابیده بود و بابا و مامان داشتند گوشه ای با هم پچ پچ میکردند.چون دلش میخواست بفهمد دارند چه میگویندگوشها را تیز کرده بودوچیزهائی رااز میان حرفهایشان میفهمید .بابا گفت: وجی ...با چند تا از مردهای دیگه قراره اسلحه تحویل بگیریم و بریم حوالی پاسگاه پرویز...

مامان مضطرب حرفش را قطع کرد:

- تراب خان جنگ گود زورخانه نیس ها! بچه هاته مخوای یتیم بکنی؟

وبابا که اعصابش از لحن مامان خورد شده بود گفت :

- ای... هی !..مگه بچه ام زن حسابی؟گمانته فرق دوغ و دوشابه نمیدانم؟مگه شهرهرته که سرباز عراقی بیاد توپ بندازه و زن و بچه ی مردمه بکشه و ماهام بشینیم نگاهش بکنیم و هیچ کاری نکنیم؟پس غیرت و مردانگیمان کجاس؟ها؟

- تو سرپیازی تا ته پیاز تصدقت؟مگه مملکت ارتش و ژاندارم نداره؟اونا حقوق میگیرن برای ایجور مواقعی دیگه!

- من بچه ی این مرزم زن،ننگم میاد فقط تماشاگر باشم.تازه.‌.فقط من که نیستم ،خیلیا هستن.

و عصرهمانروز بابا به مدافعان مرز پیوست .وقتی که حشمت اورا با شلوار جافی چهل تکه ضخیم و قطار فشنگ دور کمر و برنو روی شانه دید خیلی برایش کیف کرد .دوست داشت مجید و بقیه بچه محلها هم او را در آن هیئت میدیدندولی هنگامیکه بابا راهی شد دمدمهای غروب بود و محله سوت و کور،چون عراقیها داشتند شهررا گلوله باران میکردند.

درروزهای بعد وبا شدت گرفتن آتش باران قصرشیرین بچه ها کمترتوی کوچه میرفتند.اگرصدای شلیک توپ و خمپاره تاپیش از آن برای آنها جذابیتی پنهان در خودداشت ولی حالادیگر جنگ داشت چهره حقیقی اش را نشان میداد.چهره ای خشن و خونین و سخت بی عاطفه.حتی نشستن دورهم و سخن گفتن از انواع سلاح و فشنگها و طرز شلیک هر کدام یک ترس بخصوص را در جان بچه ها میریخت زیرا آن کودکان تازه نوجوان هنوزآنقدر قدرتمند نشده بودند که مانند پدران و برادران بزرگترشان بتوانند شقاوت بیرحمانه باروت و انفجاررا باسینه هائی ستبرومالامال از غیرت تاب بیاورندوهنوزرشادت،صلابت و ابهت مردانه را در خودشان کشف نکرده بودندکه باکمک گرفتن از آن بتوانندجرات رزمیدن و از سد آتش و گلوله گذشتن رادرخودبیابند ویا از غیرت وهمیت خودسدی بسازند در برابر هجوم آتشبار خصم تجاوزگر.حقیقتاتقدیرمحتوم، آنان را در میانراه جست و خیزهاو سیر کودکانه به رودی از سرب مذاب رسانده بود. این کودکان درخودشکسته گرچه نمیدانستندقراراست  از تبار نسلی سوخته باشندامامانده بودندچه کنندوچه عکس العملی در مقابل سیر سربع وقایع نشان دهند.وقوع ناگهانی جنگی تحمیلی حیرانشان کرده بودوآن چیزی که در ابتدای امر برایشان یک بازی جدیدوهیجان آور مینمود حالا  چهره هنگامه ای خونین به خودگرفته بودومیخواست کودکیشان را به نابودی بکشاندوسرنوشتهائی نامعلوم وشایدغم انگیزو دهشتباررابرای هرکدامشان رقم بزند.حشمت که آن اوایل بعضی شبها خواب اسلحه دست گرفتن  ومثل توی فیلمها قهرمان بازی درآوردن  رامیدید حالا سعی میکرد نخوابدتاخواب در خون غلطیدن بابا را نبیند، چشمهارابزوربازنگه میداشت که توی خواب نببند به قلب باباگلوله میخوردویا مامان و خواهرکوچکش بر اثرانفجار توپ به خانه تکه تکه میشوند.حشمت سعی میکردنخوابد ولی همیشه خواب ناجوانمردوسمج عاقبت پیروزمیشد،ذهن خسته اورامیربود ومیبرد داخل کابوسهای همیشگیش.

   ۴

- تو مخوای تا کی اینجا بنشینی و تکان نخوری کاکه؟یارو صبرش کمه .عجله داره...خیلییم زیادعجله داره.جنگ بزرگی داره راه میفته.حالا که فرصتی گیرمان افتاده از این وضع در بیایم و برگردیم سر زندگیمان چرا دس دس مکنی دردت رو سرگم!

(ناصر) سراز گریبان برداشت و عمیق توی چشمان برادر کوچکش نگاه کرد .نگاهی گنگ که بلاتکلیفی ذهنش را فریادمیزد.(نصور)درحالیکه لبخندی تلخ بر لب داشت ادامه داد:

- میگم...بذاریم( غفور) دست تو دستشان بذاره و به ریشمان بخنده چطوره ...ها؟راستی راستی تومیترسی ناصر؟

عاقبت زبان با بی میلی در دهان ناصر چرخید .پیدابود هنوز ذهنش درگیر گرفتن تصمیم است و اگرهم چیزی میگوید به این خاطر است که هم از جرات و مردانگیش دفاع کند وهم بنوعی نصور راکه دیگر داشت از شدت حرص جوش منفجر میشد کمی آرام کرده باشد:

- بحث ترس،اونجور که تو فکر میکنی نیس.اصلا نقل دل من نقل این چیزا نیس براگم.من اگر دارم فکر میکنم بخاطر اینه که فکر نکرده تصمیمی نگرفته باشیم.فقط مخوام عاقل باشیم و بیگدار نزنیم به آب.

- درست میگی.منم قبول دارم که بایدفکرکرد. آری...فکربکن، بایدم فکربکنیم ولی تاکی دردت به کولم؟فرصت نیست. کارداره از دستمان میره کاکه. شانس داره مثل خرگوش از مان فرارمکنه ومانشستیم سرجامان...

- از دستمان نمیره .هاشم منتظر میشینه .مطمئن باش به این زودیا ازما قطع امید نمکنه.ماتکخالاشیم میفهمی؟کسیه بجز مانداره که روش حساب بکنه براگم.زیادبه غفورشل فکرنکن.اورقیب مانیس.فقط اگرماجوابش کنیم...البته شاید...شاید بره سراغ غفور.

سپس ناصر طبق عادت انگشت سبابه اش را لحظه ای بدندان گزید وآنگاه ادامه داد:

-حالا من یه چیزی از تو میپرسم،اگه خطرش اونجور باشه که جانمانه بگیره مال و ملک ودینارش به چه کارمان میاد.

نصور با همان بی حوصلگی که همیشه داشت سری بعلامت دریغ و تاسف تکان داد و گفت:

- کره برار نازاره گم...به خدا تو مرز ذهاب پسرای (قمرویس)تا حالا راحت راحت چند صدهزاردینارقرمز عراقی دستخوش گرفتن ...بگو چه جور؟...به شرفم کاکه...با یک دانه بی سیم اندازه کف دست.باورت میشه؟نه...باورت میشه؟به اندازه این کف دست من.

ناصرگفت:

- اوناکه نامردیه تمام کردن نصور.همین پسرای قمرویس بودن که توآب (مله دیزگه)زهرریختن و مردمه راهی بیمارستان کردن...ماهم باید از این کارا بکنیم؟تو حاضری ایجورکاری بکنی؟

حالا کی گفته زهر تو آب مردم بریزیم کاکه؟ کار ما چیزی دیگه اس.اینم یه طوفانیه که آخرش ساکت میشه. یه گردبادیه که زود میاد و زودم میره پی کارش .همه چیزه از خوب و بد و خیر و شر باخودش میاره دردت رو سرم.کسی که زرنگه از برکتش جمع مکنه...کسیم که بدبخته چشماش از خاکش پرمیشه ...

- برارجان،مطمئن باش وقتی مزدور استخبارات باشی باید غلام حلقه بگوششان بشی.هردستوری بدن نه نبایدتوش باشه...حتی زهرآلود کردن آبی که زن و بچه مردم ازش مخورن.

سپس ناصر بلند شد و کاسه آب توی طاقچه را برداشت.یخ را باانگشت توی آن چرخاند و جرعه ای نوشید .بعدقطرات آب روی سبیلهای مشکی پرپشتش را مکیدو توی چشمهای برادر خیره شد.چیزی نگفت .هنوزنگاهش حکایت از دودلی و ترسی عاقلانه داشت و نصور که از قبلترها بااین نگاه آشنابود محتاطانه ادامه داد:

- ماعاقلیم کاکه.اززیر بعضی دستوراشان درمیریم اگه بامراممان جورنبود...ها؟؟...ببین،کاری به این راحتی وبابرکتی داره میفته دست غفاربی عرضه که پای یه مرغیه نمیتانه ببنده  .خودت میدانی، او انگشت کوچیکه ی من وتوهم نمیشه.خودت خوب میدانی چه بزدلیه.بزدله  ولی موذی. تا فهمید چه نانی داره میفته تودامن ما دل زد به دریا .از همون روز اول با هاشم رفیق شدوبساط براش جورکرد.تاتوی قصرهم بردش وتوخانه رفیقاش عرق خوری و کثافتکاری راه انداخت .همون موقع که هاشم سراغ من وتو آمد سراغ غفورهم رفت .غفوردیوانه ی بی عقل حتی یک لحظه هم فکرنکرد. بی برو برگرد بله ره گفت ولی من و تو ی عاقل ماندیم که جواب چه بدیم وچکار کنیم.غفورالآن تو آب نمک هاشم خوابیده ومنتظره.میدانی اگه غفور بشه آدم هاشم و اگه هاشم بره که بقولش وفا کنه چه میشه؟هرچی که مال رشیدایرانی بوده میشه مال غفور شل که باوه اش بیست وچهارساعت خدایاتوقهوخانه هاپلاس بودیازیرآفتاب چرت میزد....کاکه،از من دل چرکین نشی ها!باتمام مال وملک دنیا عوضت نمیکنم ولی بعضی جاها عاقلی بازارنداره... آدمی که دو به شکه یکش همیشه یک میمانه.به دو نمیشه چون از شکش نمیتانه رد بشه.

چنددقیقه سکوت برقرار شد ونصور که اندوهی عمیق را از چهره اش میشد خواندآهی از ته دل سردادوپشت به چارچوب در روی زمین چمپاتمه زد و نشست. آن یک ذره امیدی که نصور به گرفتن جواب بلی از برادر داشت حالادر این دقایقی که ناصر غرق اندیشه برای گریز از چنبره تردیدهایش بود داشت به نومید ی مطلق بدل میشد.عاقبت ناصر سکوت را شکست:

- میریم....میریم کاکه.هروقت که بخوان .هرجا که بخوان و هر جور که بگن.فقط میریم .دل میزنیم به دریا .دیوانه میشیم .بی کله میشیم و میریم...

آخرین کلمات را که ادا میکردخم شد،بادو دست بآرامی شانه های نصور راچنگ زدوبا یکجور نگاه که  انگار میخواست  بزورخودش را شاد وراضی جلوه دهددر چشمانش نگریست .گل از گل برادر کوچکتر که تصنعی بودن آن نگاه را درک نکرده بود شکفت و نفس عمیقی کشید.میدانست ناصر گرچه سخت تصمیم میگیرد و دیر بله میگوید ولی تصمیمش- چه به اجبار باشدو چه به دلخواه- خلل ناپذیر است.یعنی بله اش هرگز نه نمیشود.

ناصر و نصور پسران( رشید)متولد وبزرگ شده شهر(مندلی)عراق بودندواز(معاودین) یا به تعبیری (سوقی)هائی بشمارمیرفتند که اوایل دهه پنجاه شمسی در جریان اخراج خانواده های ایرانی الاصل از خاک عراق توسط حسن البکر،رئیس جمهور وقت والبته به تحریک معاونش صدام حسین، از خاک عراق اخراج وبه ایران پناهنده شده بودندو بدلیل آنکه در این منطقه اقوامی داشتند در روستای (کریم آباد)سکنی گزیده وبسبب نداشتن سرمایه و زمین کشاورزی همواره یا با کارگری در زمینهای مردم،کوله بری اجناس قاچاق ویا با اجاره کردن زمینهای بومیان منطقه امرارمعاش مینمودندو اکنون نیز همچون سالیان قبل با مادر پیرشان بسختی روزگارمیگذراندند .آنها مانند پدرشان رشیدکه تا دم مرگ به عراق  عشق میورزیدهمواره خودرا عراقی میدانستند.رشیداز زمانی که با دست خالی و از زور فقر و تنگدستی بهمراه برادروخواهرش زادگاه و وطنش ایران را ترک گفت رشته های حب وطن وسرزمین مادری را نیزبرای همیشه پاره کرد وآنگاه که منطقه( شهروان) و مندلی و  را برای اقامت برگزیدوپس از سالیانی طولانی با تحمل مشقات بسیارتوانست یک تنه صاحب خانه ای بزرگ ،گندمزاری حاصلخیزو حدودیکصدوبیست اصله نخل بارور- که دارائی قابل توجهی محسوب میگشت-شود دیگر خودرابه تمام معنا یک عراقی میدانست و بااینکه اطرافیان همیشه اورا باکنیه ای که خود برایش انتخاب کرده بودند(رشید ایرانی) میخواندند ولی هیچگونه عرق یا احساس وابستگی  نسبت به موطن پیشینش در خودنمیدید .اوهمیشه میگفت:وطن من جائیست که درآن قیمت داشته باشم.من در ایران بقدری مسکین بودم که نان شب نداشتم وبهمین دلیل هم هیچکس کوچکترین ارزشی برایم قائل نبود ولی اینجاتوی عراق برکت بمن روی آورد و ارزش پیداکردم.درایران مفرغ بودم ولی توی این کشور طلای ۱۸ عیارشدم.

اما روزگار برای همیشه بروفق مراد رشید نماند.نیمه های دهه هفتاد میلادی خیلی سریع حزب بعث در عراق روی کار آمدوهمه چیز را بهم ریخت .معادلات سیاسی و اجتماعی درعراق تغییرات ماهوی شدیدی رااز سر گذراندند.ناسیونالیسم عرب به مرام حکمرانان این سرزمین تبدیل شدو آنگاه بود که رشیدپیر حقیقتی تلخ رافهمید.اوفهمیدکه که انسان هیچگاه نمیتواند ریشه و اصل خویشتن را کتمان کندیاازآن بگریزد.بدلیل اصلیت ایرانی ا ملاکش بهمراه کلیه منقولات اومانند اتومبیل دوج آخرین مدل،تراکتور و احشام توسط رژیم بعثی مصادره شدوسپس او و خانواده اش بطرزی ذلتبار، دست خالی  بهمراه بقیه اقوامشان وهمچنین سایرخانواده های ایرانی الاصل به ایران رانده شدند.این واقعه علاوه بر ورشکستگی کامل مالی،ضربه روحی شدیدی نیز بر پیرمرد وارد ساخت بطوریکه رشید در بازه ای زمانی که کمتر از سه سال بوداز شدت غم و غصه خمیده ومچاله شد و عصای پیری بدست گرفت.

عاقبت شوم رشیداین بود که درفقر کامل و در سرزمین مادریش بمیردو بخاک سپرده شود .رشید بینواتا آخرین لحظات عمرش در حسرت آنچه که به جفا وعنف از او گرفته بودند آه کشید و اشک ریخت واکنون پسرانش در صددآن بودند که موقعیت مطلوب پیشین واموال واملاک پدری خودرادر زادگاهشان مجددا بچنگ آورندوچه فرصتی بهتر از وضعیت آشفته وبحرانی ا کنون؟!

بتازگی یکی از مامورین استخباراتی با آندووهمچنین جداگانه با غفور که پسرعموی آنها وساکن  همان روستا بود دیدار کرده و از آنان خواسته بود در مقابل در یافت پول والبته وعده امتیازاتی از قبیل اخذ تابعیت دائمی عراق ومالکیت مجدد املاک پدری،یک سری کارهای اطلاعاتی برای نیروهای مهاجم بعثی انجام دهند واکنون گرفتن جواب مثبت از ناصر پس از روزهای متمادی اصرار برای نصور بسیار خوشحال کننده بود .

نصوربایدهرچه سریعتر (اسعدهاشم)ماموراستخباراتی را ملاقات کرده وخبرآغازسرسپردگی و همکاریشان را به او میداد.نصور اطمینان داشت که اسعدهاشم با شنیدن جواب آنهاسریعااز غفور صرفنظر خواهد کردواورابالکل فراموش خواهدنمود.

عبور از حوالی پاسگاه مرزی که درست در کنار آبادی قرار داشت کارآسانی نبود .قبل از آغاز درگیریها نصور وناصر سالهای متمتادی بود که قاچاقی به داخل خاک عراق رفته و اجناسی را برای تاجران وقاچاقچیان عمده قصرشیرین به داخل خاک ایران حمل کرده بودند ولی از یکماه قبل به این طرف که ناامنی تشدید شده بودهیچکدامشان پایش رااز خط مرزی آنطرفتر نگذاشته بود.درآن چند ملاقاتی هم که با اسعد هاشم داشتند ،مامورعراقی خودش شخصا بالباس مبدل و هویت جعلی به آنجاآمده بودوحتی توانسته بودباخیال راحت چندین بار همراه غفوربرای جمع آوری اطلاعات به داخل شهر ترددکند.

شب فرارسید و نصور آماده شد که خطرکندو از محدوده میله مرزی ردشود.چاره ای نداشت چون میدانست وقت تنگ است و نمیشود منتظر آمدن هاشم شد .درضمن بقدری از جواب مثبت برادر هیجانزده بودکه صبرکردن راغیر ممکن میدانست .همینکه از خانه خارج شد پسرعمورا مقابل خوددید:

- ها عاموزا...کجا به خیریت؟

- جائی نمیرم .یه سر میرم خانه کدخدا محمود ببینم واسطه میشه مشکلمانه با( هیبت) حل بکنیم ؟ 

- مشکل او که تمام شد .هنوز مدعیه مگه؟

- آری ... هنوز دلش صاف نشده.دیروز پیش (خالو یعقوب)گفته بود نصور و برارش کلاه سرم گذاشتن.

- کره مگه بیکاری؟بذار هی قته قت بکنه،نشنید ه بگیر.راستی ...

نگاهی عمیق  از سر احتیاط به پیرامونش انداخت و ازتن صدایش کاست،آنگاه ادامه داد:

-چه کردین با اسعدهاشم؟

- هیچی ...هنوزکه دل ناصررضانمیده پابذاره جلو.

- خوب اگر صلاح نمیدانین جوابشه بدین تا خودم کاراره پیش ببرم براشان.بخدا خطریش زیاده نصور.ولی من آدم یکه و یالغوزیم .از جانمم گذشتم .مثل شمامادر پیری ندارم که چشم براهم باشه.هاشم از شما دوتا که جواب نه ره بگیره فقط من میمانم ومن.

نصور نمیدانست چه بگوید .غفورمنتظر پاپس کشیدن آنها بود که یکه تاز میدان شودو حالاباشنیدن این جواب تردیدآمیزازنصور ،آنهم پس از اینهمه مدت، ممکن بود زودتر از او-وحتی همین امشب- برود وبه مامورعراقی اعلام سرسپردگی کند.نصور در دل بر بخت خودش لعنت فرستاد که اینچنین در منگنه قرار گرفته است .تصمیم گرفت چیزی بگوید که عجالتا غفار ملاقات محتملش را با هاشم به تعویق بیاندازد.اوبالحنی لکنت آلود که نشانه های اضطراب در آن حس میشدگفت:

- تو ...ف..فعلا نرو پیشش .بذار من جواب قطعی از نا..ناصر بگیرم .

- باشه .صبرمکنم عاموزا .فردا جواب میگیری دیگه ...ها؟

- آری خوب...حتماتافرداجواب میده.

از یکدیگر جدا شدند و غفورکه شکی سمج توی دلش ولوله انداخته بود در دل سیاه شب لنگان لنگان وسایه به سایه به تعقیب نصور پرداخت.

نصور بی خبر از همه جا آخرین خانه آبادی راردکردولی لحظه ای شک بدلش افتادکه نکند غفوردنبالش است.دقایقی چنددرپناه کپری که آغل احشام (سید عظیم)بوداطراف را زیرنظرگرفت.همه جاخلوت بود، فقط چندمترآنسوی تر،کنارکپه پهن های خشک شده، سگ پیرسیدعظیم رامیشدزیرنورکمرنگ ماه دید که خواب آلودوخاموش چشم خمارکرده وبادم مگسهای روی پشتش را میپراند. نصوربراهش ادامه داد وآنگاه که قبرستان آبادی را پشت سرنهادلحظه ای مکث کرد و سربرگرداند.فاصله زیادی با گوری که پدرش درآن آرمیده بودنداشت.دوست داشت برودسرقبررشیدودقایقی درددل کند اماوقت تنگ بود .زیر لب فاتحه ای خواند و پشت بندش زمزمه کرد:

- باوه جان ...حقته میگیرم .جوری میگیرم که همه انگشت بدهن بمانن.خودم پرون میندازم کمراو نخل بزرگی که همیشه خوشه هاش بیشترودرشت تراز بقیه نخلها بود،هرچی برش باشه میچینم و حلوای خیرات مکنم برات باوه..

اشک در چشمان نصور جمع شد وشانه هایش را لرزش خفیفی برداشت ولی زود بخود آمد و با سرآستین چشم و گونه پاک کرد و براهش ادامه داد.

دقایقی بعد نصوراز پرچین تاکستان یاقوتی گلمراد به آنسوجهیدوبه سینه کش تپه رسیدشکم بر خاک نهاد وزیرپرتوکمرنگ مهتاب محوطه روبرویش رابدقت پائید.میدانست که  کمین پاسگاه ایران صدمتر آنسوتر در نقطه ای نامعلوم که همواره متغیر بود توی حفره ای نشسته و بدلیل درگیریهای اخیر حواسش چنددانگ جمع تر از همیشه است.کمی عقب ترغفوردرحالیکه محتاط و بی صدا میان تاکها مینشست  دراندیشه خود غرید:

- ای ناجنس .میدانستم دروغ میگی...نادرست ،فکر کردی غفور خره؟!

نصورکه با گوش وچشم تیزمحو محدوده میله مرزی بودغلطی زد، در پناه تخته سنگی روی دوپا نشست واینبار همه نیرویش را به  گوشهاداد.بجز صدای ضعیف پارس سگهای آبادی،آوازجیرجیرکهاوبال زدن خفاشانی که گهگاه جسورانه از نزدیکی صورت نصور عبورمیکردندصدائی دیگر شنیده نمیشد.سرش رابالاآورد واز فراز تخته سنگ مجددا بسمت میله مرز ی نگاه کردوبعدمردمک چشمش بسمت آسمان کشیده شد.هلال ماه میدرخشیدونورش باوجودضعیفی کفایت میکردکه چشمان تیزبین نصور رایاری دهدبه تشخیص سایه های کمرنگ و کم پیدا ی اطراف.غفورلحظه ای پای لنگش را که خواب رفته بود مالیدوناگهان تعادل ازدست داد، به پهلو روی پشته کرت افتاد،سرش به سر شاخه نوک تیزی گرفت وخراشیده شد.این حرکت ناگهانی صدائی ضعیف ایجادنمودکه توجه نصور راپشت سر جلب کرد.گردن چرخاندوپس ازتشخیص تقریبی محل صدا تاکستان رابدقت زیرنظرگرفت.غفوردردل برپای لنگش لعنت فرستادوتاآنجاکه برایش مقدور بود خودش رادر گودی کرت وکنار ساقه کج و کوله تاک مچاله کرد.نصورهوشی سرشارداشت، توهم را از واقعیت بخوبی تشخیص میداد .حتم داشت شخصی در پشت سر اووشایددرمیان تاکهاست و این شخص نمیتواند مامور مرزی پاسگاه باشد چون در محدوده ای که حرکت حس میشد نمیبایست ماموری وجود میداشت.ضمنااطمینان داشت که صدا،ناشی از حرکت یک حیوان نبوده که اگر اینچنین بود میبایست بازهم تکرار و تکرار میشد.اینها راادراک  او در نتیجه سالها کوله بری اجناس قاچاق و طی طریق شبانه مابین مرز های ایران و عراق بخوبی ودرکمال اطمینان میتوانست دریافت کند.تنهاکسی که نصورمیتوانست به او مشکوک باشد فقط وفقط غفوربودوحالادیگرمطمئن بودکه دیدارچنددقیقه قبلشان یک اتفاق نبوده است. نصورترجیح داد از ادامه دادن مسیر که درآن شرایط پرخطرهم بود فعلا منصرف شود بنابراین تصمیم گرفت سریعا به آبادی بازگردد.پامرغی خودرا به پائین تپه رساندوآنگاه پشت پرچین قامت راست کرد.غفور،هراسان ومضطرب خودرا بیش ازپیش توی گودی کرت وزیرشاخه های تاک جمع کرد تاحدیکه احساس کرددارد توی زمین فرومیرود .برایش بسیارسخت وتحقیرآمیزبوداگر نصور اورا آنجا میدیدپس بهیچوجه نبایداین اتفاق می افتاد.نصور ازبالای پرچین جهید ودرمیان تاکها پیش آمد.غفورنفس درسینه حبس کرد وبازهم خودش را مچاله تروخوش شانس بود که نصورفقط ازیک کرت آنسوترعبورکردوتاردشدودور،غفورجان بسرشد.پس از اطمینان از دورشدن نصور،غفور از جابرخاست وبی آنکه بصرافت بیفتد لباسهایش رابتکاند تصمیم گرفت بسرعت نه از راه اصلی آبادی بلکه از میان کشتزار ذرت (میم حورگه)خودش را زودتر به یک نقطه تلاقی که میدانست نصور بزودی به آنجاخواهدرسید برساند وباوی روبرو شود .پای غفور لنگ بودولی میتوانست سریعتراز هر آدم سالمی بدود .دلیل چنین قابلیت و مهارتی این بودکه از اوان نوجوانی کوله بری کرده بود و پابه پای بقیه اهل آبادی توانسته بود بدود و گلیمش را از آب در بیاورد.

طبق پیش بینی غفور ،نصور درهمان نقطه مقرر با وی برخورد کرد و آنوقت بود که تمام حدسیات قریب به یقین نصوربه یقینی مطلق وبی چون وچراتبدیل شد.غفورکه خاک آلودگی لباسهایش براطمینان نصور میافزود بودبالحنی که کمال سعیش را میکرد حالت تصنعی نداشته باشد پرسید:

- توئی نصور ؟ چه زود از خانه کدخدا برگشتی!

- نصورماهرانه وفی البداهه،بی آنکه خودرا ببازد جوابی معقول داد:

- هنوز نرفتم اونجا .سری زدم حوالی میله مرزی ببینم میشه بار ی ،چیزی آورد؟آخه امروز صبح که رفتم قصراتفاقی با (حاجی نعمت ) برخوردکردم ،گفت نصور تتمه بارام هنوزتو(  پله چفت ) پیش( نوزادکاکه ای)مانده ،اگه بشه وبتانی بیاریدش این ور بیشتراز قبل بشت پول میدم...اگه شد باهم میربم غفور ...چه میگی،میای؟

- خوابت خیر عاموزا،حالت خوبه!؟بااین اوضاع مگه کسی میتانه بار بیاره؟جان عزیزه یا مال عشقی!؟یه گلوله بیشتر حراممان نمکنن.تازه نکشنمانم میگیرنمان...اونوقت بجرم مهاجم و دمکرات وفدائی مفسدفی الارض وآویزانمان مکنن.

- راست میگی عاموزا.واقعانمیشه منم که قولی بهش ندادم .گفتم :تاببینم...خوب ...فعلاکاری نداری؟

- نه چاوه گم.برو بسلامت.فکراتانم بکنین برای اون قضیه که  وقت نسوزه.

نصوررفت و غفور همچنان برجا ماند .ازمیان دندانهای کلیدشده از خشم غرید:

- ای تخم رشیدایرانی فکر کردی با یابو طرفی!?

وزیرلب بازهم غرولندکردوخودخوری که این دوبرادر بی عرضه بااینکه نمیتوانند کاری را که طرف عراقی میخواهدانجام دهند سنگ راه اوشده اند و نمیگذارند بنحواحسن خواسته هاشم راپیاده کندوبه نان و نوایی برسد.غفوررویاپردازیهایی یگانه در سر داشت به خیال خودش میخواست کاری کند کارستان .روزی را میدید که صدام حسین بادست خودش دارد مدال به گردنش میاندازد و او برایش خبردار ایستاده و سلام نظامی میدهد .نورچشمی شدن و گرفتن مقام .یک لحظه آن تصویررویائی ازخیالات خوش کدر و محو شد و آنگاه قیافه پسرعموهایش آمدندجلوی چشمهای غفور.از آنها متنفربود:

- یعنی تصمیمشانه گرفتن آب زیر کاههای نادرست!؟بخشکه شانست غفور سگ چاره.این دو تا قلچماق بیان به میدان دیگه تو دهشاهیم پول نمکنی!

 غفور توی همین افکارسیرمیکرد که یکدفعه متوجه لباسهای خاکیش شد وناخودآگاه باکف دست محکم به ملاج خود کوبید:

- آآآ خ خ...حواست کجابود تخم جن؟!

          ۵

حالادیگراین حشمت بودکه شده بودمرد خانه .مسئولیت مواظبت از خواهر و مادر روی دوشش سنگینی میکرد.مثل قبل ترهانبود که بیفتد دنبال بازی و تفریح وبادبان و ماشین سیمی و گولو بازی،یاجفتی بزنند بیرون با مجید تاطرفهای چهارقاپی و باغ کلی کاظم یابروند با بچه ها جاده قیلی فوتبال.حالا شش دانگ حواسس توی خانه بود که مادر کم و کسری نداشته باشد و اگر چیزی لازم است از بیرون برایش بخرد .حواسش به این بود که اگر خطر گلوله باران شهررا تهدید کرد آندو را یک جایی ببرد که در امان باشند ،مثلا زیر زمین خانه مجید .سفارش تراب بود که لحظه ای چشم برندارد و نگذارد خانواده کوچکش تنها و بی کس بمانند.

 عزیزمرادهم خیلی زود به گروه مدافعان پیوست واعزام شدو رفت طرفهای پاسگاه قلعه سفید.اوگرچه مسن تر از داش تراب بود ولی از غیوریت چیزی از او کمتر نداشت.میگفت :

- هیچ کاری هم که از دستم بر نیاد دلم رضا نمیده توی خانه بنشینم.میرم ...لااقل غذا که بلدم برای نیروها بپزم.

حالادیگرهرشب شهررا باگلوله های سنگین میزدند.مردم زودترشامشان را میخوردند و به زیرزمینها میرفتند و منتظرمیشدندکه شروع بشود.خانوارهایی که زیرزمین نداشتند به خانه همسایه هایی پناه میبردند که یا منازلشان زیر زمینی هرچندکوچک داشته باشدویا دوطبقه باشد و بشود در طبق زیرین احساس امنیت کرد.کم کم بعضی از مردم به پیشنهادبچه های سپاه گونیهای شن پشت پنجره ها یشان قراردادندتااز ترکش گلوله ها مصون بمانند.قصرشیرین دیگر شباهتی به یک شهر امن نداشت .منطقه جنگی شده بود.خط مقدم نبردی که پربود از زن و کودک و نوجوان.

 خانواده عزیزمرادهم اغلب اوقات توی زیر زمین کوچک خانه داش تراب سر میکردند.

مجید بود و مادرپیرش.او دوبرادردیگر هم داشت که ساکن شهرهای بالا بودند.یک روز که عراقیها به پاسگاه پرویز هجوم بردندهم داش تراب و هم عزیز مراد ،هردو مجروح شدند.توی ببمارستان قرنطینه غلغله بود .معلوم بود درگیری شدیدی بوده که اینهمه زخمی و شهید بجا گذاشته.عزیزمراد بدجور زخم برداشته بود.ترکش بزرگی خورده بود قسمت طحالش. خون از زخمش مثل چشمه میجوشید  و اوضاع ناجوری داشت.داش تراب هم از قسمت ساق پا جراحت برداشته بود ،زخم اوهم کم عمیق و بزرگ نبود ولی بهرحال پا یش بود و خطرجانی وی را تهدید نمیکرد.هردوخانواده رفته بودندقرنطینه .مادر مجید دودستی بسرش کوبید وقتی هیکل غرق خون عزیزمرادراروی برانکارددید:

- ای خدا جان منه میگرفتی که این روزه نبینم.چه بسرخودت آوردی خانه ات آبادبشه؟!گفتم بشت نرو،نگفتم؟

وعزیزمرادبااینکه خیلی دردمیکشیداما تلاش داشت که خود را سرحال نشان دهدومدام سعی می کرد به روی همسرو پسرش لبخند بزندتا کمتر نگران شوند:

 - به دلت بد نیار نورتاج...جنگه دیگه .این همه جوان زخم برداشتن ...خوب منم اینجور دیگه...

وسرفه هایی زد که خون در خود داشت وحکایت از وضع وخیمش میکرد.رنگ پیرزن بادیدن خونی که روی ریش سپیدپیرمرد ریخت مثل گچ سفید شدو زانوانش تاب نیاورد اماقبل از سقوط روی موزاییکهای کف بیمارستان وجیهه اوراگرفت و برزمینش نشاند.پرستارها دست بکار شدند ولی پیرمردشدیدا به خون احتیاج داشت .گروه خونی مجید و حشمت به او میخورد و تاحدودی توانستند کمبود خونی عزیزمراد راجبران کنند.یکی از دکترها مادرمجیدرا به کناری برد و گفت:

- مادر اینجا و توی این بلبشوکه میبینی کاردیگه ای از دست ماها برنمیاد.مجروح زیاده و امکانات ناچیز.امکانات اعزام به کرمانشاه هم نداریم .شوهرت باید هرچه سریعتر عمل بشه .بایدهرطورکه شده ببرینش کرمانشاه.

نورتاج بی پناه و ناامید روی زمین نشست .تراب که تاحدودی متوجه حرفهای دکترشده بود پیرزن را صدازد:

- عمه نورتاج بیا اینجاببینم دکتر چه گفت ؟

نورتاج رفت کنارتخت تراب وحرفهای دکتررابرای اوتکرار کرد.قبل از آنکه تراب چیزی بگوید وجیهه گفت:

- خودمان میبریمش...یه ماشینی گیر میاریم،دنیاکه به آخرنرسیده.

داش تراب نظر همسرش راتایید کرد ودرتکمیل سخنان او گفت:

- آری امیدت به خداباشه ...من که نمردم.زخممه که ببندن ومرخصم بکنن  بلند میشم  یه فکری مکنم براش.

        ۶

لای پنجره بازبودوسایه افسر استخباراتی بالرزش شعله چراغ انگلیسی که  روی طاقچه قرارداشت بردیوارگاهگلی موج میزد.او سیگاری قهاری بود که آتش به آتش میگیراند وهیجانزده از جواب مثبت دوبرادر درحالیکه دودغلیظ تنباکوی سیگار(بغداد)ش  راباولع خاصی میبلعید مشغول تشریح و توجیه  ماموریتشان بود.مانند همیشه مثل جن بوداده یکدفعه پیدایش شده بود.مثل دفعات پیشین اینبارهم دردل سیاه شب   بدون دعوت،بی هیچ مقدمه ای ،بی هیچ خبری،سرزده،نترس و مصمم درخانه را کوبیده بود.هاشم آمده بود که آخرین جواب را بشنودوچقدرهم بموقع .نصور خوشحال بود که آنشب کذائی خطرنکرده و از میله مرزی ردنشده.آخرتنها آدرسی که برای پیداکردن هاشم داشت مغازه علافی یک رابط بود در خانقین وحتی اگر آنشب توانسته بود بسلامت ازکمینها بگذرد و به خانقین برسد معلوم نبود که میتوانست باهاشم ملاقات کند.بهرحال اوضاع بروفق مراد بودوحالاکه اسعدهاشم درست سربزنگاه زحمت اوراکم کرده وباپای خودش آمده بودنصورحس خوبی داشت وفکرمیکردکه کم کم دارند روی شانس میافتند.ظاهر هاشم حاکی ازاین بود که تاکنون درمحل امنی بوده .یعنی به احتمال بسیارقوی از آنورمرز نیامده بود.مثل همیشه برای ردگم کنی لباس محلی به تن کرده بود.چوخه رانک کامل پشم بز،شال کمر و سربندوکلاش اصل پاوه .سرووضعش مرتب بود،انگارتازه حمام کرده بودچون ریشش سه تیغه بود، موهایش از تمیزی برق میزدوبوی ادوکلن گرانقیمتی از اوبمشام میرسید.حتما از دفعه قبل که باناصرونصوروبعدش باغفوردیدارکردتاحالا توی خاک ایران بوده،توی منطقه قصرنه،شایددرنواحی دیگر مثل ذهاب و ازگله داشته به امورات جاسوسهای دیگرش رسیدگی میکرده. بهرتقدیر نه نصورونه ناصردلش رانداشتند که درمورد این موضوع کنجکاوی کننداعتماد بنفس،جذبه وابهت افسربعثی بقدری محکم وهولناک بود که برادرها جرات نمیکردند از او درباره کارهایش چیزی بپرسند یادرباره اموراتی بغیراز امورمربوط به کار خودشان کنجکاوی کنند.نصورکه شدیدا از جوربودن کارها ذوق زده شده بود طاقت نیاورد،پیش از آنکه هاشم سئوالی درباره نتیجه درخواستش بکند جواب مطلوب او را دادوسرسپردگی خود و برادرش راباچرب زبانی اعلام کرد:

- ماتصمیممانه گرفتیم قربان.ازجان ودل حاضریم برای اطاعت امر .

نصورازدقایقی پیش متوجه شده بود که هاشم هرباردرجملاتش اسمی از غفور میآورد درلحنش تغییری حادث میشودکه عادی نیست ومیدانست درنهایت موضوعی وجوددارد که مربوط است به غفور...ولی چه موضوعی؟فقط مضطرب بود که نکندبعثیها غفور را هم به خدمت بخواهند واو راهم درماموریت شریک آندوکنند.

هاشم پس از آنکه با حرارت ومهارت بسیار وعده های پیشینش در مورد بازگرداندن املاک موروثی و تابعیت دائم عراق رایادآوری نمود مکث کوتاه و پرمعنایش را با نگاهی نافذ ومثل همیشه جسارتبارپرپرکرد وسپس مطلبی جدید را عنوان نمود که برای هردو برادر غیر منتظره وشوکه کننده بود:

- غفور نباید زنده بمانه!

نصور ابتدا فکرکرد احتمالا بدلیل تسلط ناکامل افسر بعثی به زبان کردی کلهری اوکلمات را اشتباه متوجه میشود و لی بعداز آنکه هاشم جمله اش را برای تاکیدبیشترباطمانینه تکرارنمودحس کرددارد دود از کله اش بلند میشود.چه او وچه ناصر بازهم فکرکردند هاشم داردیک جورهائی محکشان میزندکه به وفاداریشان مطمئن شود.ابتدا لبختدی بر لبان ناصر نقش بست وزل زد توی چشمان وحشی وصورت سنگی  وبی احساس هاشم .شاید میخواست هرچه زودتر خنده اورا ببیند و یقین پیداکند که این خواسته یک شوخی بیش نبوده. ولی هاشم که ابدا اهل شوخی نبود چون فقط و فقط به هدفش فکر میکرد،بدون هیچ ملاحظه،اغماض وگذشتی.او که حال نزاربرادرهارا خوب فهمیده وبه ناباوری و شوکه شدنشان واقف شده بود مجددا با تحکم وجدیت بیشتری آن جمله را باجدیت و تحکم بیشتری تکرار کرد:

- غفورباید بمیره...زنده ماندن او یعنی شکست عملیاتی که بر عهده شماست ...این اولین ماموریت شماست وبدانیدکه  چون و چرائی نمیبایست در اجرای اون باشه.مفهوم؟!

حالامغزناصرونصوربینوا یخ زده بودونمیدانستند دربرابرچنین خواسته ای که حکم دستوراکیدهم داشت وفی الولقع نخستین دستوری بود که به آنهاداده میشد چه جوابی بایدبه هاشم بدهند .هیچکدام حتی فکرش راهم نمیکردند که اول بسم الله کارشان به ایجورجاهائی بکشد.کشتن غفور ،پسرعمو و همبازی کودکیشان.تصورش ...حتی تصورش هم منزجرکننده بود.افسربعثی که کاملا متوجه تحیر،ماتی و مسخ شدگی آندوشده بود سعی کرد جنایت پیشنهادیش راروالی عادی جلوه دهد:

- جنگی که در پیشه یک جنگ خیلی بزرگه .بزرگترازهرجنگ دیگه ای واین جنگ جدی و خشونتباره.قائداعظم ،جناب صدام حسین اسمش را گذاشته اند قادسیه دوم، ایشان به یاری مسلمانان دلیری مثل شما میخواهند قادسیه ای دیگر بیافرینند و حکومت مجوسان راساقط کنند...واین رابدانید که شمااز مجوسان نیستید.شمادوبرادر بزرگ شده عراق هستید و در خاک عرب پرورش یافته ایدپس عراقی هستیدووظیفه داریددراین جنگ مقدس جانفشانی کنید..

- آخرکشتن غفور چه لزومی داره.

این ناصربود که از هاشم سوال میکرد و او در جواب گفت:

- لزوم هرکاری را من تشخیص میدم ...من در هدایت شما و این عملیات اختیار تام از فرماندهی کل استخبارات دارم و ایشان هم از فرمانده کل قوااختیارتام گرفته اندپس شما بعنوان سربازان جان نثار قائداعظم هرگز نباید برای ماموریتهاتان توضیح و دلیل مطالبه کنید...

سپس سینه ای صاف کرد و برای بیشترتحت تاثیرقراردادن آن دو اضافه کرد:

- از این ساعت ببعد شما عضو ارتش مقتدر عراق هستید.پس لطفا به وظیفه تان که اطاعت مطلق  از دستورات مافوق است عمل کنید.بی سوال...

هاشم که حس کرده بود بعنوان قدمهای اول کمی دارد تند میروددرادامه کلام به لحنش آرامش و عطوفتی خاص بخشید وافزود:

- ولی چون شما دوبرادر را مثل برادران خودم میدانم میگم چرامجبوریم این مرد را ازبین ببریم...علیرغم میل درونیمان.

چشمهای گرسنه دوبرادر باولع بدهان افسربعثی دوخته شده بود چون میخواستند بمحض خروج کلمات از حنجره اش آنها رادرسته ببلعندو قورت دهند.وجدا ن آندو در آستانه تحمل ناگزیر عذابی افتاده بود که بسیارمشقتبار بنظرمیرسید، اگر به شیوه ای که اسعدهاشم در لحظات پیش رو قصد داشت طی کلماتی موجز به آنان بیاموزدموفق میشدند وجدانشان رابفریبند وبااین فریب معیارها ی تشخیص خوب و بد و همچنین نوع نتیجه گیری ازکیفیت تاثیراعمال برجهان بیرون راتغییردهندآنگاه یک به نوعی رستگاری وآرامش دروغین میرسیدندکه دراین شرایط برایشان کافی بود.ناصرونصور بخوبی میدانستندکه آلت دست یک سیستم شیطانی شده اندو مجبورند هرکاری را هرچندچندش آور و رذیلانه برای جلب نظر افسر بعثی انجام دهند و اکنون که ارتکاب چنین جنایت هولناک و ناجوانمردانه ای را دردستورکارداشتنداگر باتوجیهات مغلطه آمیز مشروعیتی کاذب به جنایتشان میدادندفعلاوجدان فریب خورده وظاهرا راحتی داشتند،پس میتوانستندبه کارهائی که آنهارابه رویایشان میرسانددامه دهند.

هاشم ابتدباآتش سیگار ی که حالادیگر به فیلترش رسیده بود بعدی را گیراند و قبلی راکه حالا بوی پلاستیک سوخته از آن بمشام میرسید توی زیرسیگاری خیس جلوی دستش که مخصوص سیگاریهای پرمصرف است وخودش دربدو ورود باریختن قدری آب در آن آماده اش کرده بودخاموش نمود.سپس ادامه داد:

- غفور میخواست جای شمارابگیره ولی موفق نشد. بااو مراوده زیاد داشتم وهمه جور دوستی کردم ،من حتی تادقایقی پیش وقبل از اعلام وفاداری شماچون فکرمیکردم جواب رد میدهیدبه غفورامیدبسته بودم چون یقین داشتم که ماموریت را قبول میکند .پس درطول یک ماه اخیر بااو بیشتراز شما رفت وآمدداشتم و خوب میشناسمش .ناصر،نصور...برادران من،..من یک عنصراستخباراتی هستم و آموزش دیده ام افراد را همه جوره محک بزنم .عقل و تجربه من میگوید یک آدم جاه طلب که دررقابتی شکست می خورد مثل مار زخمی میشود...پس باید سرشه قطع کرد.این موضوع راهم ملکه ذهن کنید که شما سربازین ودارین به وظیفه سربازیتان عمل میکنید.آیا فکر میکنین سربازی که در جوخه آتشه اگربطرف یک محکوم هرچندببگناه شلیک کنه مرتکب گناه و جنایت شده ؟...ابدا...اون سرباز داره به دستور مافوقش عمل میکنه واگر  عمل نکنه دچار گناه شده 

هاشم که همیشه موجز سخن میگفت هرگز به زیر دستانش تااین حد توضیح نداده بود پس دیگر صلاح ندیدبه صحبت درمورد لزوم قتل غفور ادامه دهد.او اکنون ناصرونصوررا دست نشانده وغلام حلقه بگوش خود میدانست وبهیچوجه نمیخواست بالفاظی بیشتر از ابهت نظامی خود بکاهدوسراین قضیه که در نظراو یک امر عادی بودبااین دوبرادرتازه کار بیش از این سروکله بزند پس منتظر جواب وتصمیم آندونماند.اوقبل از رفتن تذکر دادکه غفورغروب فردارا نبایدببیندوگرنه همه قرارمدارها منتفیست.هاشم سپس دستگاه بیسیم جمع و جوروکوچکی را از کیفش خارج کرد، آنراروی فرکانس مشخصی تنظیم نمودوآنرابدست ناصردادآنگاه از نصورکه میدانست کوره سوادی داردخواست که کاغذ و قلمی بیاورد وهرچه راکه او دیکته میکند بی کم و کاست روی کاغذبیاورد.هاشم تاکیدکرد که این یادداشت درایام پیش روبسیار مهم خواهد بود و اگر کوچکترین اشتباهی در نوشتن ویا بعدها در اجرای دستورات مندرج در آن اتفاق بیافتد همه برنامه هابطرز غیرقابل جبرانی بهم خواهد ریخت چون در واقع برادرهاارتباطشان را با وی ونتیجتا اداره متبوعش  از دست خواهندداد.افسر بعثی ابتدا از ناصرخواست که گردونه چندردیفه شماره اندازبیسیم رادرمعرض دید نصور قراردهدو سپس بآرامی و شمرده شمرده شروع کردبه دیکته کردن توضیحات:

- اسم مستعارداریم.هم من و هم شما.من و سازمانم ( قادر) شمادونفر(مسئول).پشت بیسیم هرگزازاسم حقیقی استفاده نشه...هرگز وهزاربارمیگم...هر...گز. فردااز صبح علی الطلوع تایک دقیقه قبل ار نیمه شب باهمین فرکانس که الآن روی دستگاه ثبت کرده ام ونصور دربالای صفحه یادداشت میکنه میتوانیدمستقیما بامن تماس بگیرید...اما....امادرست سرساعت دوازده ویک دقیقه نیمه شب سه و نیم واحد بهش اضافه کنید.وایضاساعت دوازده ویک دقیقه نیمه شب بعدی چهارو نیم واحد .بهمین ترتیب روزی یک واحد به مقدارثبت شده شب قبل اضافه کنیدتا برسید به هشت و نیم واحد .این رویه تصاعدی ، شب بعداز ثبت هشت ونیم واحد از حالت تصاعدی به حالت نزولی تبدیل میشه یعنی اون شب سر ساعت دوازده ویک دقیقه پنج و دو دهم واحد از مقدار فرکانس کسرمی کنیدوبه این کار درشبهای بعدهم ادامه میدین .اماوقتی که بعداز چند شب تکرار این سیرنزولی  از فرکانس ثبت شده کنونی که اولین فرکانسه ونصور در ردیف اول این ورقه یادداشتش کرده حتی یکدهم عقب تررفتیدکل گردونه هارا صفرکنین ومثل کاری که من الآن انجام دادم اولین فرکانس رو روی دستگاه ثبت کنین،یعنی همین رقمی که نصور درردیف اول یادداشت کرده. مثل نوار آهنگی که موردعلاقه تانه ودوست دارید مجددا گوشش کنید روال تغیرات صعودی و بعد نزولی  را مجدداتاآخرین مرحله اش تکرار کنید.یعنی باز هم ازاضافه کردن  سه و نیم واحد شروع کنیدالی آخر...مفهوم؟

نصور که مشغول نوشتن بود سری تکان دادوبه مرور  دقیق ترتیب تغییرات فرکانسهای  بیسیم پرداخت و ورقه را برای تائید بدست هاشم داد.

هاشم پس از مرور یادداشتها سری بعلامت رضایت تکان دادوورقه را به نصور بازگرداند،بعد نگاه معنی داری به دوبرادر انداخت و گفت:

- ناصر،نصور...خوب گوش کنین... بسیار جدی میگم .اگرذره ای... حتی ذره ای تردیددرانجام دستورات من واداره متبوعم داریدهمین حالا بیسیم رابمن بدهیدو ورقه فرکانسها را پاره کنید.این ملاقات،ملاقاتهای قبلی وکلا همه این حرفهاوماجراها را هم فراموش کنید.من میروم و ماموریت را به غفور یاهرکس دیگری که صلاح بدانم میدهم،گرچه شخصا بیش از همه شمارامناسب این کارمیدانم. اگر پاپس بکشیدشاید من بواسطه علاقه ام دستور قتل شما را به غفوریاآن شخص دیگری که انتخاب میشود ندهم ولی مطمئنا در ادامه،جبرموجود در چنین کارهائی اوضاع راطوری پیش میبرد که آدم یاآدمهای  منتخب من حتی اگرانسانهای جوانمردی باشندو قلبا به چنین عملی راضی نباشندمجبور میشوندانجام وظیفه کنندو جانتان را بگیرند.مثل همان سرباز بیگناه جوخه آتش. شماچه این ماموریت را قبول کنید وچه قبول نکنیدقدم درراهی بی بازگشت گذاشته اید،درست مثل پسرعموی نگون بختتان. اینکه قربانی بشوید ویا قربانی بکنیدبه تصمیم و عملکردخودتان بستگی داره.

هاشم قبل از خروج وقبل از گشودن در خانه بازهم محض اطمینان  چند ثانیه ای در آستانه درب ایستاد ومنتظرآخرین عکس العمل آنهاوتصمیم غائی شان که باید در رفتارشان وحتی طرز نگاهشان پدیدار میشد ماند.نصور انگشتانش را بعلامت اطاعت مطلق بر چشم نهادو ناصرنیز که هاشم را بی اندازه بی تاب ومنتظر میدید ناگزیر حرکت برادررا تقلید کرد.هاشم ازته دل لبخندی زد ودر حالیکه سلام نظامی میدادباخوشحالی به آندو خیرمقدمی رسمی گفت:

- به ارتش بزرگ وپیروزمند حزب بعث عراق خوش آمدید!

سپس ،اسعدهاشم دست داخل کیفش برد و یک دسته اسکناس سرخ روی طاقچه ،کنار چراغ انگلیسی گذاشت.

     ۷

عمرعزیز مرادبه دنیا نبودوپیش از آنکه تراب بتواند وسیله ای برای انتقال وی به کرمانشاه دست و پا کند جان داد.نورتاج دیگر حال خودش رانمیفهمیدوتاوجیهه بخواهددستش رابگیرد باناخن خراشهای عمیقی برصورت انداخت :

- وی ...وی... عزیزمرادخانه خرابم کردی ...کره مه کی میتانم یتیم داری بکنم عزیزمراد...وی...وی...

ووجیهه سعی دردلداری اوداشت:

- خواهرم ، شوهرت شهیدراه اسلام شده بیتابی نکن،بخداگناهه...مگه بخیلی که برای بهشت رفتن اوخدابیامرز شیون مکنی؟

این حرفها قدری نورتاج را آرام میکرد ولی پیرزن بینوا نمیتوانست بغض هنگفتی را که در گلوداشت فرودهد.قطرات اشک برگونه های خونینش میلغزیدند و خونابه برسینه اش میریخت:

- بهشت مبارکت باشه عزیزمراد تواگه شهیدم نمیشدی بازم بهشتی بودی پیرمرد باایمان...

وبعدخطاب به وجیهه هق هق کنان گفت:

- وجی جان ...خدامیدانه نماز اول وقتش حتی یک بار قضانشد،ایجور مردی چطور بهشت نمیره؟ ...میره ...اونره کی بره؟اونره کی بره؟

وتراب که چوب زیر بغلش داشت و سرپاایستاده بود درجواب گفت:

-  تو برای مانگو عمه نورتاج،کلی عزیزمراده همه ی قصرمیشناسن...ایشالا که روحش باامام حسین محشورمیشه.

همانروز باید جسدش را دفن میکردند چون هواگرم بودو جایی برای نگهداریش وجودنداشت.چندنفراز مردان و جوانان همسایه جسدراباهمان برانکاردی که رویش جان داده بودبردند پای الوند ،غسلش دادند وتوی پارچه سفیدی که قبلا رویه لحاف خودش بود کفن کردندوبعد اوردندش خانه برای نماز میت.نماز که خوانده شدعلاوه بر نورتاج و مجید، داش تراب و حشمت هم همراهیشان کردند وجسدرابسمت قبرستان شیخ علی که در(ده سلیم) روی یک بلندی قرارداشت حرکت دادند.نیم ساعت بعد قبرحدود نیم مترکنده شد ه بودوهمان موقع گلوله باران عراقیها هم بتدریج شدت گرفت.داش تراب گفت:

- اجرتان با آقا ابالفضل ...خانواده مرحوم راضی نیستند جانتان بخطر بیفته.همین اندازه که کندین کافیه .

یکی از جوانهایی که توی قبربود گفت:

- داش تراب کمه .لااقل انقدر دیگه باید بکنیم که گودیش اندازه باشه.

-  نه کاظم جان ،دستت درست ،وقت تنگه .سنگ لحد اینجازیاده .دوردیفه میگذاریم ....

توپی صفیر کشان حدود پانصدمتر پشت غسالخانه بزمین خورد و همراهان فهمیدند تراب بیراه نمیگوید ،بهتراست زیاد وسواس بخرج ندهند.جسدرادر گورگذاشتند و تا دوردیف سنگ لحدرا روی آن چیدند حجم آتشبار عراقیها شدتی چند برابر گرفت.مجالی نبود،حشمت و مجید هم به کمک رفتند ،حتی داش تراب و نورتاج هم بیکار ننشستند وبادست خاکهارا در گودال ریختند.حالا بقدری سروصداهای ناشی از شدت گلوله باران رو به فزونی رفته بود که هیچکس صدای دیگری را نمبشنید و مجبوربودند با فریاد یا اشارات دست وبدن منظورشان را بهم حالی کنند.بهرحال باوجودخطربالقوه ای که وجودداشت کاررا باتمام رساندند و تمام خاک خارج شده از گودال قبررا روی آن تلنبار نمودند،رویش آب ریختندو با ضربات پا کوبیدندتایکپارچه ومحکم شود.

تراب به همگی حالی کرد که فعلا باید جائی پناه بگیرند تا آتشبار عراقیها خاموش گردد و یا لااقل کمی از حجم شلیکها کاسته شود.کمی پایین تراز گورستان محلی بودکه مقدارزیادی سنگ برای لحد روی هم تلنبارشده بود.همگی درپناه سنگها نشستند و منتظرشدند.حدود یکربع بعد از حجم آتشباران کاسته شد .داش تراب گفت:

- اگه زودراه نیفتیم معلوم نیست این بی دینها کی دوباره مست مکنن وشهره میگیرن زیر توپ و خمپاره شان....یاعلی!

جملگی راه افتادند و بطرف شهرحرکت کردند.

آنشب شب غمبار و سنگینی بود.نه تنها سنگین که سهمگین بود. آنشب نخستین شب بی پدری مجید بود .داش تراب اجازه ندادنورتاج ومجید توی خانه شان بمانند و آوردشان پیش خانواده خودش.حشمت ازاولین لحظات جان دادن عزیزمرادتاکنون هنوز نتوانسته بود کلمه ای با رفیقش صحبت کند،آخراوکه مثل بزرگترها دلداری دادن و تسلیت گفتن بلد نبود.  بهرحال چون حس میکرد نباید ساکت بنشیند و مو ظف است کلماتی برای دلداری به رفیقش بگویدنزدیک رفت و کنار مجید که اندوهناک، غرق اندیشه بودنشست:

- خدارحمتش کنه مجید...

مجیدنگاهی از سرعطوفت و قدردانی به حشمت انداخت،دستش را گرفت و جواب داد:

- خیلی ممنون.

وسرش را خجلتزده بزیر انداخت.نمیتوانست مثل مادر غمش را بیرون بریزدوبی مهابا گریه کند.گریه هایش را توی بیمارستان و سرخاک کرده بود، گرچه،آرام و بیصدا.حشمت ادامه داد:

- سخته مجید ...نه؟غمش سخته...غصه ات زیاده...ولی من باهاتم ،تنهات نمیذارم.

مجددا مجید ازسرسپاس و قدردانی سرش رابلندکرد و توی چشمهای رفیقش خیره شد .انگار میخواست کمی از حس غمبارش را به حشمت منتقل کند که اوهم بتواندبفهمد بی پدر شدن تاچه اندازه اندوه دارد.اشک کاسه چشمانش راپرکرد:

 - باوه ام مرد خوبی بود حشمت...میدانی؟...

ودیگرنتوانست ادامه دهد چون صدایش در هق هقی شکست و فروخورده شد.

      ۸

- از قادربه مسئول.از قادر...به...مسئول.صدارادارید؟

نصورهول هولکی رفت طرف بیسیم و آنرابرداشت.اضطرابی فوق العاده درحرکاتش حس میشدودستانش بوضوح میلرزید.ناصراشاره کرد که صدای بیسیم زیاداست و نصور دنبال ولوم صداگشت .

- فکربکنم همانه که کنار گردونه فرکانسه...

وناصرمنتظر نشد،خودش پیش آمدوصداراکم کرد.نصور دستگاه را به دهان نزدیک کردو جواب داد:

_ مسئول هستم.

ناصر پرسید:

- صدای هاشمه؟

 - کاکه...اسم نبر..مگر نگفت ؟

وناصردیگرهیچ نگفت وچشم دوخت به دهان برادر.

- مسئول ماموریت اول راامروز انجام بده.

- ماموریت؟

- مغزت عیب دارشده؟!خودم هستم.قرارمان فراموش نشه .

نصورداشت به مغزش فشارمیآورد که ناصر با حرکات لب و دهان اسم غفوررا گفت ونصور توی بیسیم جواب داد.

- فهمیدم قادر...

-  تعجیل واجب .تاشب باید انجام بشه مسئول.

- تاشب انجام میشه قادر.

- قبل از مغرب تماس بگیر و گزارش انجام کاررابده.تمام.

- حتما...حتما قادر...تمام.

نصور نفس حبس شده اش راتخلیه کرد ومیخ صورت ناصرشد.ناصرگفت:

- انگار دارم خواب میبینم نصور.یه خواب ترسناک.حتی فکرشم آزارم میده .آخه چطور غفوررا....وای...واااای!!

 

 

 

 

 

 

 

 

                                            ادامه دارد

 چهارقاپی و قصرشیرین

><><><><><><><><><><><><>

عکس چهارقاپی سالها قبل از جنگ:    

و...عکس چهاقاپی ...اکنون :